Z, o, nad i po... dzień rocznicowy

piątek, 29 grudnia 2017 20:28

      Z Barańczakiem dzień spędzony, o Barańczaku przeczytane, nad Barańczakiem pochylenie, po Barańczaku poezja jaka?

       To był nieuświadomiony impuls, żeby od rana zaczytać się wokół Barańczaka. Wokół, ponieważ zajrzałam do esejów Barbary Toruńczyk w "Nitce Ariadny". Rozdział pod tym właśnie tytułem złożony z tekstów około Barańczakowych. Najpierw długi esej na marginesie książki Lidii Burskiej "Awangarda i inne złudzenia. O pokoleniu `68 w Polsce". Recenzja wnikliwa i rzetelna, nieodmawiająca autorce zasług za analizę poezji Nowej Fali. Niemniej równoważny wątek to jednak polemika w kwestii oceny samego charakteru pokolenia `68, zbyt wąskiej według Toruńczyk charakterystyki pomijającej ważne odłamy, postawy i wartości. Stąd też niejako uzupełniając panoramę Burskiej Barbara Toruńczyk sięga do własnych doświadczeń pokoleniowych i częściowo odmiennych ocen. Dla historyka materiał interesujący.

        Obszerna recenzja wzbogacona subiektywnym spojrzeniem autorki jest wstępem do rozdziałów poświęconych stricte poezji. Najpierw o "Podróży zimowej" Stanisława Barańczaka, następnie krótko o "Chirurgicznej precyzji" tegoż i na koniec tej części książki o "Niewidzialnej ręce" Adama Zagajewskiego. Krytycznoliteracka analiza "Podróży zimowej" jest kongenialnie zachwycająca jak omawiany tomik. Zgodnie z tytułem nawiązuje do "Podróży zimowej" Schuberta skomponowanej w 1827 roku do wierszy Wilhelma Müllera. Stanisław Barańczak odwrócił kolejność: do muzyki napisał swoje własne utwory wydane w tomiku w 1994 roku. 

      Punktem wyjścia jest refleksja nad mistycyzmem codzienności obecnym w twórczości poetyckiej II połowy XX wieku. Zjawisko "bliskie intuicjom Camusa, ustanawiające jedną z wielu powojennych prób stworzenia świeckiej teologii, metafizyki niereligijnej, upominające się o duchowe pogłębienie i postawę moralnej odpowiedzialności". W konsekwencji doszło do zredefiniowania "pojęć odziedziczonych: hartu, solidarności, sensu życia, pokroju marzeń i snów".  W obliczu "rozpadu świata i milczenia bogów"  twórczości Miłosza, Herberta czy Kołakowskiego tomik Barańczaka autorka analizuje jako odpowiedź na pytanie o poezję współczesną. W wielowarstwowej konstrukcji poetyckiej Toruńczyk wyodrębnia "cztery tempa": diagnozę zła współczesnego świata zobrazowanego poprzez pejzaż zimy,  stylistyczna równowaga języka ("credo nasze powszednie"), modlitwa pokornego zrozumienia ludzkiej ułomności i tempo ocalenia dzięki muzyce (pieśń ocala? pieśń ujdzie cało?). Można te wiersze czytać jako samodzielne niezależne utwory, ale najpełniej objawią się jednak w połączeniu z muzyką Schuberta. "Podróż zimową" z polskim tekstem śpiewał niegdyś Andrzej Biegun. 

       Krótkie wprowadzenie do "Chirurgicznej precyzji" pozostawia niedosyt "emocji trzymanych na wodzy i nie pozwalających przesłonić sceny swojego widzenia". Jakie to Herbertowskie! O powinowactwach z Herbertem Barbara Toruńczyk wspominała już w rozdziale o "Podróży zimowej". To chyba to zanurzenie w językowej dwuznaczności, renesansowa szerokość kultury, aria Mozarta spływająca na głowy przechodniów "z okna na którymś piętrze". 

       Na razie tutaj się zatrzymałam. Przed chwilą Ian Bostridge śpiewał Schuberta. A teraz Christian Gerhager jako Faust zmaga się z piekłem własnej duszy. 

26 grudnia minęła trzecia rocznica śmierci Stanisława Barańczaka.

• dodano: 09 stycznia 2018 8:24
  prawda, prawa autorskie przejęli Franciszek Burski i chyba córka.
  autor cz
• dodano: 08 stycznia 2018 20:31
  A więc sięgnęłaś do źródła :-) Toruńczyk podaje, że książka Burskiej nie została ukończona, gdyż pracę przerwała śmierć autorki.
  autor notaria
  blog: http://zapiskizkultury.blogspot.com
• dodano: 08 stycznia 2018 16:20
  Dostałam książkę burskiej. ładnie się zaczyna i chyba dobrze się będzie czytało:))
  Ciekawam bardzo:))
  autor cz.
• dodano: 05 stycznia 2018 20:36
  Nie wiem, kiedy powstały przyimki, żeby pisać o nich rocznicowo  Z przyimkami jest całe pierwsze zdanie 
  O książce Bikont o Sendlerowej czytałam recenzję iw wywiad z autorką. To mi wystarczy. Czytać nie zamierzam, ponieważ nie czuję przymusu zajmowania stanowiska ani wobec samej postaci Sendlerowej, ani wobec takich czy innych poczynań biografów. Tak samo jak kilka lat temu w związku z książką Domańskiego "Kapuściński non -fiction". Akceptuję poznawczo,w sensie intelektualnym obie wersje i ich zasadność historyczną, pewien wpływ splotu zdarzeń, ze powstają takie a nie inne biografie i autobiografie. Natomiast nie uważam, że to pomaga komukolwiek i w ogóle że jest sens zajmować stanowisko moralne, oceniające.
  autor notaria
  blog: http://zapiskizkultury.blogspot.com
• dodano: 05 stycznia 2018 20:01
  Poza tym myślałam, że będzie o przyimkach:)))
  autor cz
• dodano: 05 stycznia 2018 9:57
  z powodu braku dosłowności nabędę , by odnieść się rzeczowo:))). Czytam Sendlerową Bikont, mam mętlik w głowie, tam tez rok 68 jest cezurą. Życiową dla wielu. Szkoda, ze jesteś daleko, potrzeba mi kogoś do pogadania.
  Za propozycje lektury, jak zawsze, dziękuję.
  autor cz
• dodano: 02 stycznia 2018 18:45
  Może całkiem nieutracony? Nie można się poddawać  Zenka i Sławomira nie znam jak dotąd. Mam nadzieję, że nasze ścieżki dźwiękowe się nie przetną 
  autor notaria
  blog: http://zapiskizkultury.blogspot.com
• dodano: 02 stycznia 2018 15:14
  Rozpad świata i milczenie bogów...
  Wokół "Zenek" i "Sławomir", a u Ciebie raj utracony...;o)
  autor gordyjka
• dodano: 31 grudnia 2017 23:12
  Dzięki, ze i tutaj zajrzałaś :-) Jaki śliczny Lehar! Słucham Dwójki. Czytano na antenie moje życzenia na nowy rok 
  autor notaria
  blog: http://zapiskizkultury.blogspot.com
• dodano: 31 grudnia 2017 19:00
  I jeszcze w Sylwestra poczytałam sobie niesamowitych mądrości
  
  autor Stokrotka
  blog: stokrotkastories.blog.pl