Jedno miejsce - cały świat

    Thomas Stearns Eliot po wyjściu z pracy w londyńskim banku pisywał wieczorami "Ziemię jałową", a Claude Monet przez 30 lat malował nenufary ze stawu we własnym ogrodzie. Aby zostać wielkim artystą, nie potrzeba wielkiego świata. To wielki i daleki świat potrzebuje artystów w małych osobnych miejscach, gdzie ukryci "przed ciekawych wzrokiem" tworzą wielkie dzieła.
     No owszem, Monet nie mieszkał całe życie w jednym miejscu. Zanim założył w Giverny swój słynny ogród, pomieszkiwał w Barbizon, Honfleur, Londynie, na kilka lat osiadł w Argenteuil. Zasadą twórczą Moneta było malowanie wciąż tego samego wycinka świata. Wycinka, w którym akurat przebywał. Stąd w Argenteuil, gdzie czuł się szczęśliwy,  powstają portrety żony z synkiem na tle natury, na łące pełnej maków, na spacerze, w ogrodzie. Oraz stacje kolejowe i mosty rozwijającego się miasteczka. Malarza fascynowały ciuchcie z obłoczkami dymu. Przez całe życie malował też Sekwanę "O każdej porze dnia i roku. Nigdy mi się nie znudzi" - pisał. Ale nawet w Wikipedii nie odnotowano kilkuletniego pobytu w Vetheuil (1878 - 1881), miejscowości również położonej nad Sekwaną, ale mającej charakter bardziej wiejski. Monet przeprowadził się tam z powodu kłopotów finansowych, spowodowanych między innymi także nieuleczalną chorobą żony, która umiera w roku 1879. Mimo to podczas tych trzech lat namalował tu ok. 240 obrazów. Z jednej strony maluje tutejszą architekturę ze średniowiecznym kościołem, a z drugiej całe cykle pejzaży ze stałym motywem mieniącej się refleksami Sekwany. 
     W kolejnym etapie, w Etretat maluje skały, klify i rybackie łodzie. Znowu te same wycinki natury w kilkunastu, kilkudziesięciu wersjach, w różnych oświetleniach. Pewnego razu duża fala porwała go razem ze sztalugami, pędzalmi i farbami. Niebieskie i pomarańczowe odcienie farb z palety zamalowały mu brodę. Na czworakach dobrnął do brzegu cały przemoczony, ale najbardziej rozpaczał, że stracił obraz. Wtedy też powstaje cykl z katedrą w Rouen. Swoje miejsce pracy ulokował w pokoiku naprzeciwko katedry i stamtąd malował ją zawsze pod tym samym kątem o różnych porach dnia. Identyczny element malowany po wielokroć. Dzisiaj, chcąc uzyskać taki efekt, używamy trybu seryjnego w aparacie cyfrowym. A jednak czy trzeba przekonywać, że zdjęcia są bezduszne, a na obrazach zostały odciśnięte ręka, serce i wrażliwość malarza?
      I wreszcie Giverny, gdzie z przerwami mieszkał aż do śmierci (1883 - 1926). To tu powstaje najsłynniejszy cykl 250 obrazów z nenufarami. Co ciekawe, Monet zakładając ogród i staw wcale nie zamierzał ich malować. Dopiero po latach, jak mówił, musiał dojrzeć, żeby ujrzeć w nich temat malarski i niesamowitą mistykę. I odtąd już malował je do końca życia.  Zamiast jechać gdzieś w świat w poszukiwaniu wrażeń, codziennie malował ten sam kawałek stawu, te same pływające liście z akcentami kwiatów, te same gałęzie wierzby płaczącej i pergolę z róż. Przez niemal trzydzieści lat maluje właściwie tylko swój ogród. "Potrzebowałem czasu, aby zrozumieć moje nenufary" - mawiał  - aż pewnego dnia "odkryłem magię mego stawu". W 1909 roku zorganizował wystawę złożoną z 48 obrazów z nenufarami. W tajemniczych kwiatach lilii wodnych  zawarł Monet całą artystyczną koncepcję swojego malarstwa i najgłębszą medytację świata.

Krótki filmik z Muzeum Marmottan